Borsa oyuncuları kimdir? Borsa oyuncuları neler yapar, hareketleri nelerdir? Siz de hangi oyuncu olduğunuza bu yazıyı okuduktan sonra karar verebilirsiniz.
Borsalarda bazı yatırımcılar uzun vadeli yatırım yapar. Bazıları ise kısa vadede büyük paralar kazanmak ister. Kimi yatırımcılar ise risklerini azaltıp menkul kıymetlere yönelir. Kimileri de borsalarda oluşan bu fiyat farklarından kazançlar sağlamaya çalışır. Dolayısıyla, borsalarda farklı tipte oyuncular vardır.
Yatırımcılar, uzun vadeli yatırım boyutu olan oyunculardır. Özellikle bir yatırım kararı verdiklerinde bu kişiler oldukça planlı araştırma yaparlar. Daha sonra çok sağlam biçimde alıp yatırımlarını uzun süre taşırlar. Günlük bilgilerden ve kısa vadeli piyasanın hareketlerinden kazanmayı düşünmezler. Al sat yapmazlar. Özellikle Amerikalı ünlü yatırımcılar Warren Buffett ve Benjamin Graham gibi değer yatırımcı üstatları birer yatırımcı örneğidir.
Graham, pazardan nasıl domates alırken dolaşıyorsak ve tek tek bakıyorsunuz, en iyi fiyat ve en kaliteli ürünü almaya çalışıyorsak, yatırım mantığını da tam olarak böyle yapmamızı söylüyor. Aldığınız ürünün kalitesi, markası ve prestiji çok önemlidir.
Özetle yatırımcılar, daha uzun vadeli bir yatırım yapan bir gruptur.
Spekülatörler bu pazarın hareket yönünü takip ederek para kazanan kişilerdir. Şirket ile ilgili pazardan gelen bir haber, KAP (Kamuyu Aydınlatma Platformu) açıklamaları ve internetteki bir haberi geldiğinde anlık alım satım kararları veren kişilerdir. Buradan bir kazanç elde etmeye çalışırlar.
Özellikle belli bir hisse senedinin ya da menkul kıymetin varlığının artması düşünülüyorsa spekülatörler, long pozisyon denilen alış pozisyonuna geçerler. Long pozisyon (uzun pozisyon), fiyatın artacağına inanılan bir menkul kıymeti almaktır. Eğer fiyatların düşeceğine inanıyorlarsa short pozisyona (kısa pozisyona) girerler, yani açığa satarlar. Dolayısıyla, buradaki fiyat farkından kazanç sağlamaya çalışırlar.
Spekülatörler her şeye rağmen borsaların başarılı biçimde çalışması için çok önemli oyunculardır. Sonuçta pazarda iki yönde de hem alış satış vardır. Burada bir likidite sağlarlar. Bu nedenle, önemli oyunculardan bir tanesidir.
Arbitrajcılar, bir varlığın gerçek olup olmadığını anlayıp buradan özellikle farklı pazarlarda ürünleri birbiri ile takas ederek para kazanmaya çalışırlar. Riskleri oldukça düşüktür. Örneğin arbitrajcılar, bir hisse senedi borsaya kote ise, Alibaba Çin'de borsaya kote diye düşünelim, bir endekste 12 Dolar diğerinde 15 Dolar ise aradaki makas ile al sat yaparak, arbitraj yaparak, para kazanmaya çalışırlar.
Tabii arbitrajda eskiden çok para kazanılıyordu, ancak özellikle küreselleşme ile birlikte fiyat farklılıkları farklı borsalarda bu kadar çok yüksek düzeyde olmuyor. Bu nedenle, artık kar marjları oldukça düşük denilebilir.
Hedgers, riskten kaçınan kişilerdir. Özellikle bugün ve gelecekte bir risk söz konusuysa bu riski ortadan kaldırmak isteyen yatırımcılar bu riski hedge ederler. Örneğin, uzun vadeli hisse senedi yatırımı yapan bir yatırımcı fiyatların düşmesini öngörüyorsa bu bir risktir ve dolayısıyla bu riski hedge etmeye çalışır. Faiz oranına göre borçlanmış bir yatırımcı faiz oranlarının yükselmesi halinde bir risk vardır ve bu riski hedge etmeye çalışır. Döviz pozisyonu olan bir yatırımcı döviz kurlarının değişmesi halinde bu riski bertaraf etmek için hedge etmeye çalışır.
Hedger'ların bu riskleri ortadan kaldırabilmek için kullandıkları ürünler türev ürünlerdir. Vadeli ya da opsiyonlu sözleşmeler ile bu türev ürünleri kullanarak bu risklerden korumaya çalışırlar. Örneğin, yatırımcı hisse senetleri piyasasının düşeceğini öngörüyorsa hisse senedine vadeli sözleşme açar. Bu vadeli sözleşme ile satım opsiyonu alarak kendini korumaya çalışır ya da petrol fiyatlarının artacağını düşünen bir yatırımcı gidip petrole dayalı vadeli sözleşme açabilir. Vadeli ve opsiyonlu araçlar da bunları kullanarak bu risklerden tamamıyla kurtulmak mümkündür. Bu nedenle, hedger'ların oldukça kullandığı enstrümanlardan biridir.