Borsada En Önemli 5 Temel Analiz Verisi
Borsa yatırımlarında doğru kararlar almak için temel analiz verilerini anlamak büyük önem taşır. Bu yazıda, borsa analizi için kritik olan beş temel veriyi ele alacağız. İlk olarak, şirketlerin finansal durumunu yansıtan bilanço verilerini inceleyeceğiz. Maddi olmayan duran varlıklar, şirketlerin uzun vadeli değerini belirlemede önemli rol oynar. Hedge dahil yabancı para pozisyonları ve yurtiçi ile yurtdışı satışlar, şirketin uluslararası ticaret stratejilerini ve risklerini analiz etmemize yardımcı olur. Ayrıca, nakit akım tablosu ve işletme ile yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları, şirketin finansal sağlığını ve likiditesini değerlendirmede kullanılır. Bu temel veriler, borsa yatırım kararlarınızı daha sağlam temellere oturtmanıza yardımcı olacaktır.
Bilanço
İlk bakmanız gereken kısım bilonçodur. Google'dan alacağınız hisse senedinin bilançosunu aratarak bulabilirsiniz. Şirketi almadan 5 dakika önce bilançosuna bakın.
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
"Maddi Olmayan Duran Varlık" verisinde şirketin patentleri, lisanslı kullanım hakları gibi özel yetkileri sağlayan varlıklar bulunur. Bu bilgiler çok önemlidir, çünkü duran varlıkların (araba, fabrika, tarla gibi) getirebileceği potansiyel getiriler sınırlı iken lisans, patent, yazılım gibi konularda yatırımı olan şirketler çok daha gelecek vadetmektedir. Maddi duran varlık ile maddi olmayan duran varlık arasındaki fark budur.
Günümüzde iyi patentleriniz, iyi lisanslarınız ve iyi kullanım haklarına sahipseniz hiçbir şey yapmadan da ciddi paralar kazanabilirsiniz. Bu getiriler daha çok yazılım şirketlerinde ortaya çıksa da artık sanayi şirketlerinde de bu konulardan bahsediliyor. Maddi olmayan duran varlık kalemi bir de şirketin geleceği ve potansiyeli ile ilgili çok önemli bilgiler veriyor.
Hedge Dahil Yabancı Para Pozisyonu
"Toplam Kaynaklar" verisi altında "Hedge Dahil Yabancı Para Pozisyonu"nu görmekteyiz. Yabancı para pozisyonu bize kur dalgalanmalarında şirketin nasıl tepki verebileceğini, artıda mı kalacak ekside mi kalacak veya döviz nasıl bu şirketi etkileyecek bunları net yabancı para pozisyonu kısmında görmekteyiz. Net yabancı para pozisyonunu özkaynakları ile kıyaslamalı ve aradaki uyumu çözmeye çalışmalısınız. Arada çok ciddi farklar olmalı, çünkü yabancı para pozisyonu özellikle eksideyse özkaynaklarına oranla çok yüksek bir tutar tutmamalı ki şirket güvende kalabilsin.
Yurtiçi ve Yurtdışı Satışlar
Bir hisse senedini almadan önce şirketin yurtiçindeki ve yurtdışındaki satış kabiliyetine bakmalısız. Ne kadar fazla yurtdışına satış kabiliyeti varsa hem potansiyeli o kadar yüksek hem de döviz kazancı fazladır. Tabii ki burada sektörel yaklaşılması gerekmektedir. Bir yazılım şirketinin yurtdışı satışları ile bir perakende şirketinin, örneğin BİM'in veya Şok'un, yurtdışı satışları tabii ki birbirinden farklı olacaktır.
Ayrıca şirketlerin geçmiş verilerine bakılmalıdır. Örneğin, Hedge dahil net yabancı para pozisyonu -1.7 milyar TL, ama 1.8 milyardan aşağı çektiyse o zaman şirket başarılı diyebiliriz. Yani bir sektörel bir de geçmiş verilere bakılması gerekmektedir.
Nakit Akım Tablosu
İşletme faaliyetlerinden nakit akışları ve dönem karı arasındaki uyumdur. İşletmenin yaptığı işten para kazanıp kazanmadığını bize söyleyen çok önemli bir göstergedir. Bu veri de kârlılığı ve büyümeyi bize gösterir.
İşletme Faaliyetlerinden Nakit Akışları
"İşletme Faaliyetlerinden Nakit Akışları" verisi pozitif, yani artı, olmalıdır. Daha iyi şirketlerde ise işletme faaliyetlerinde nakit akışları değeri "Dönem Karı"ndan daha fazla olmalıdır.
Yatırım Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışları
Bu veri ile işletme faaliyetlerinden nakit akışları ile uyumlu olduğunu göreceğiz, çünkü maddi ve maddi olmayan duran varlıkların alımından kaynaklanan nakit çıkışları, yani yatırım faaliyetidir. Şirketin yatırım faaliyeti yapabilmesi için işletme faaliyetinde nakit akışı kazanması gerekiyor ki nakit akışlarında çok güzel bir şekilde maddi olmayan veya maddi duran varlıklar alsın ve bunu bir yatırıma dönüştürsün.
"Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Satışından Kaynaklanan Nakit Girişleri" verisi olabildiğince düşük olmalı, çünkü biz maddi ve maddi olmayan duran varlık satmak istemiyoruz. Şirket özkaynaklarını artırmak için duran varlıklarını arttırmalıdır. Şirketin özkaynakları artarsa şirket büyür ve fiyatı artar. Bu nedenle, şirketin maddi veya maddi olmayan duran varlıklarını alması gerekiyor. Örneğin, bir şirket bu yıl -174 milyon TL'lik yatırım yapmışsa bu gayet güzel bir rakamdır. Ancak, aynı şirket geçen yıl -270 milyon TL alım yaptıysa, demek ki şu anda durumu iyi değil. Tabii sektörel olarak da bu veri değerlendirilmelidir.
Özet
Özet geçmek gerekirse, temel analiz için bakılması gereken 5 veri:
Bilanço;
- Maddi Olmayan Duran Varlıklar
- Yabancı Para Pozisyonu
- Yurtdışı ve Yurtiçi Satışlar
Nakit Akım Tablosu;
- İşletme Faaliyetlerinden Nakit Akışları ve Dönem Karı Uyumu
- Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlık Alımı