Borsalar ve Ekonomiye Katkıları
Menkul kıymetler borsaları, şeffaf bir yatırım ortamı sağlayarak piyasalara likidite kazandırır ve riskleri yönetir. Ayrıca, piyasa fiyatlarını belirleyerek ekonomik göstergeler sunar, bu da ekonominin sağlıklı işleyişine katkıda bulunur. Bu yazıda, borsaların ekonomik katkılarına ve işlevlerine dair detayları keşfedin.
Borsaların ekonomiye ne gibi katkısı var? Borsalar 2. Dünya Savaşı'ndan sonra 1950'lerde dünyanın çok hızlı büyümesi ile başlamış ve hızla gelişmiştir. 1990'lardan sonra da küreselleşmiştir. Dünya pazarının globalleşmesi ve iletişim imkanlarının artmasıyla, mobil bankacılık gibi imkanların çıkmasıyla da menkul kıymetler borsaları halka açılarak en etkin biçimde sermaye toplamış, karları dağıtmış ve şeffaf bir yatırım ortamı ile ekonomiye katkı sağlamıştır.
Menkul kıymetler borsalarında hisse senedi ve tahvil gibi uzun vadeli yatırım araçları alınıp satılır. Bu pazarların en önemli özelliği borç alanlar ile borç verenler arasında bir iletişimin olmasıdır. Özellikle menkul kıymetler borsalarında şeffaf bir ortam, standart yöntemler ve fon akışı sağlanması yatırımcılar açısından çok daha kolay ve ucuz biçimde olabiliyor. Bu nedenle, yatırımcılar kolaylıkla risk alıp ekonominin gelişmesine katkı sağlayabiliyorlar. Dolayısıyla, yatırımcılar hisse senedi alacakları zaman kolayca şirketi araştırıp, belli riskleri alarak ekonominin gelişmesine katkı sağlıyorlar.
Menkul kıymetler borsasının ülkelerin ekonomik gelişimine katkısı çok büyüktür, çünkü halkın tasarrufları yatırıma ihtiyaç duyan şirketler tarafından kullanılır. Şirket bir yatırım yapacağı zaman veya bir fona ihtiyacı olduğunda iki seçeneği vardır; ya bankaya gidip kredi çeker ya borsalar sayesinde hisselerini satar ya da kendi tahvilini satar. Bankadan borç almak bankalarda biriken yükü arttırır, dolayısıyla halkın tasarrufu kullanılamaz. Bu nedenle, borsaların asıl amacı yatırım yapan şirketlerin kaynak i̇htiyacını halkın tasarrufu ile karşılamaktır. Dolayısıyla, borsalarda özellikle ilk halka arzlarda milyarlarca Dolar'lık ekonomiye kaynak yaratılmış olur. Borsaya açılan şirketlerin de değerleri artar ve şirketlerin özkaynakları güçlenir.
Borsaların başlıca yararları;
- Şeffaf bir yatırım ortamı sunarlar, çünkü halka açılan şirketler düzenli aralıklarla SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) tarafından izlenir ve yatırımcısına şeffaf olmak zorunda olduğu için KAP (Kamuyu Aydınlatma Platformu)'a belli açıklamalar yapmak durumunda kalırlar.
- Piyasalara likidite sağlanır. Bu sayede, hisseler sürekli alınıp satıldığı için piyasalarda likit transfer akışı sağlanmış olur.
- Riskleri yönetmek noktasında şirketler riskli varlıklara yatırım yaparken mutlaka bir kez daha düşünür, çünkü hissedarlara karşı bazı sorumlulukları vardır.
- Piyasa fiyatı denilen bir fiyat oluşturulur. En değerli şirketler sıralamasında her zaman bu fiyat üzerinden değerlendirme yapılır. Piyasa fiyatı yüksek olan şirketin değeri daha yüksek olduğu izlenimi vardır.
- Her ekonomi haberinde duyulan "borsa düştü mü çıktı mı" soruları ile borsa çok önemli bir ekonomik göstergedir. Ana haberlerde ve günlük bu konu sıkça konuşulur. Bu nedenle borsa, bir ülkenin ekonomisini gösteren çok önemli göstergelerden biridir.