Büyük finans kuruluşlarının da değerlendirdiği "Değerleme İçin Küçük Kitap"ın en önemli gördüğümüz başlıklarını bu yazımızda özetliyoruz. Büyüme şirketleri nasıl değerlendirilir? Hisse senedi yatırımcısıysanız, güzel paralar kazanmak istiyorsanız ve yüksek karlar elde etmek istiyorsanız odaklanmanız gereken şirketler büyüme şirketleri olmalıdır. Ancak, büyüme şirketlerinde önemli bir ayrıntı vardır. Büyüme şirketleri riskli olur, ama ne kadar riskli olursa da kazançları da o kadar yüksek olur.
Bu tür büyüme şirketlerinde bazı kurallar vardır. Bu büyüme şirketlerinde bazı özelliklere dikkat etmeniz gerekmektedir. Öncelikle, büyüme şirketi nedir? Yüksek büyüme oranına sahip şirketler büyüme şirketleridir. Büyüme şirketleri, değerinin çoğunu gelecekte yapmayı umdukları yatırımlardan, daha az olarak da halihazırda yapmış olduğu yatırımlardan elde ederler. Fiyat / kazanç (F/K) oranları çok yüksek olur. Amerika Birleşik Devletleri'nde belli başlı analistler bulunduğu sektör ortalamasından yüksek F/K'ya sahip şirketleri "büyüme şirketleri" olarak nitelendirmektedirler.
Belli başlı diğer yatırımcılar da sektöre göre büyüme şirketlerini değerlendirmektedir. Örneğin, bir şirket büyüme sektöründe mi? Belli başlı analistler ise Amerika Birleşik Devletleri'nde teknoloji hisselerinin hepsini büyüme şirketleri olarak nitelendirmektedir. Çelik sektöründe olan şirketleri de "olgun şirketler" olarak nitelendirilmişlerdir.
Büyüme şirketlerinin ortak özellikleri neden önemlidir? Yatırım yaptığınız bir şirketin büyüme şirketi mi değil anlamak için bu özelliklere dikkat etmelisiniz.
şirketin bilançosunun değişken olmasıdır. Büyüme şirketlerinin bilançoları çok değişken olmaktadır. Bir bilanço inanılmaz kar açıklarken, bir diğeri çok zarar edebilir. Bu, büyüme şirketlerinin bir özelliğidir.
Büyüme şirketlerinin şirket ederinin çok üstünde değer görmesidir. Örneğin, şirket yatırım yapmıştır ve %300-400 kapasite artışı yapmıştır. 5 yıl sonra karları 10'a katlayacaktır ve yatırımcı bu şirkete bugünden bulunduğu sektöründen daha yüksek fiyat verir. Bu nedenle, bir şirketin F/K'sı ve PD/DD'si çok yüksek ise bu bir büyüme şirketidir.
Büyüme şirketleri, bulunduğu sektörden istikrarlı şirketlere göre daha az borç kullanma eğilimindedir, çünkü borcu destekleyecek nakit akışları yoktur.
Google'dan örnek vermek gerekirse, Google, 2001 yılından 2010 yılına kadar büyüme şirketiydi ve piyasa geçmişine baktığımızda gerçekten çok çalkantılı hareket ediyor.
Büyüme şirketlerini değerlendirirken şirketin mutlaka yatırım yapması gerekiyor. Yatırım yapmayan şirket büyüme şirketi değildir. Şirket yatırım yapıp para kazanmalı ve tekrar yatırım yapmalıdır. Hatta gerekirse temettü vermemelidir. Amerika Birleşik Devletleri'nde şirketlerin çoğu temettü verir, ama şirket gerekirse temettü vermeyerek yatırım yapmalıdır. Bu büyüme şirketlerinin olmazsa olmaz özelliğidir.
Bir şirketin gelir ve satışlarındaki orana bakarak şirketin ne kadarlık bir yatırım yaptığını tahmin edebiliriz. Satış / sermaye ile hesaplanan bu oranda sermaye yatırımdır. Satış da şirketin elde ettiği bilanço veya elde ettiği gelirlerdir.
Satış / sermaye oranı bulunduğu sektörün veya şirketin geçmiş verilerinden hesaplanabilmektedir. Örneğin bir hisse senedinin 5 bilançosu incelendiğinde satış / sermaye oranı 2.5 çıktığında bu da ilerleyen süreçlerde ne kadarlık yatırım yapabileceğini tahmin etmeniz için kullanılan bir katsayıdır.
Örneğin, bilançoda satışlar 250 milyon TL geldi diyelim. Satış / sermaye oranımız da 2.5 ise şirketin yeniden yatırımı 100 milyon TL olacaktır. İlerleyen bilançolarda yeniden yatırım hesabını tekrar yaptığınızda artıyorsa şirket büyümeye devam edecektir, ama azalıyorsa orada riskli bir durum vardır.
Yeniden yatırım oranı sürekli artıyorsa şirket büyümeye devam edecektir. Bu da şirketi en azından elinizden çıkarmamak için yeterli bir tahmindir.
Hiçbir şirket sonsuza kadar büyüyemez, illaki durgunluğa ulaşacağı zamanlar olacaktır. Büyüme şirketi istikrarlı bir şirket ise ve başarılıysa zaten büyük bir risk içeriyordur. Büyüme şirketlerinin hepsi büyüyecek diye bir şey yoktur. Şirketin büyümesi durabilir veya iflas edebilir. Bunlar büyüme şirketleri için önemli ayrıntılardır.
Büyüme şirketlerinin batma ihtimali çok yüksektir, çünkü sürekli yatırım yaptığı için o yatırımın tutmama ihtimali vardır. Bu ihtimal dahilinde de kazançları çok yüksek olmayan büyüme şirketleri, yaptığı boşa giden yatırımları ile iflasa edebilir. Ama şirket, bu evreleri aşıp da büyüdüyse en nihayetinde durağanlaşacaktır. En nihayetinde şirket, bulunduğu ülkenin büyüme oranı kadar getiri sağlayacaktır.