Asgari ücret artışları sonrasında konuta erişebilmek yeniden kolay olacak mı? Konuta erişebilirliği birçok ölçekle karşılaştırabiliyoruz. Bunlardan bir tanesi de asgari ücret ölçeği. Asgari ücretle Türkiye'de ortalama bir konutun arasındaki ilişkiyi sürekli takip ederek konuta erişebilirlikteki değişimi anbean takip edebiliyoruz.
Türkiye'de ortalama bir konutun fiyatını o dönemdeki asgari ücrete böldüğümüz zaman bir konuta kaç aylık maaşımızla ya da dönüştürdüğümüzde kaç yıllık asgari ücret maaşıyla erişebildiğimize bakıyoruz. Bu veriye 2010'dan itibaren baktığımız zaman aslında 13-14 yıllık asgari ücretle ortalama bir konuta erişebiliyormuşuz. Ta ki 2013'ün Ocak ayına kadar. 2013'ün Ocak ayından sonra bu yükselmeye başlamış ve 2015'e gelindiğinde 17.5 yıla çıkmış. Sonrasında tekrardan gerilemiş ve 2018 Eylül'üne kadar 15 yıl civarında seyretmiş. Kimi zaman 15 yılın altındaymış, kimi zaman 15 yılın birazcık üzerine çıkmış. Ancak 2018-2010 aralığında yaklaşık 14-15 yıllık asgari ücretle Türkiye'de ortalama bir konut satın alınabiliyormuş.
2018 Eylül'den sonra durum epey değişmiş ve 2019'da yaklaşık 11 yıla kadar gerilemiş. Bu tarihte 2021 Eylül'e kadar böyle devam etmiş. 2021 Eylül'ünden itibarense 15 yıl ortalamasının tekrar üzerine çıkmaya başlamış ve ciddi inişli çıkışlı bir dönem yaşamaya başlamışız. Bu inişli çıkışlı dönemin içerisinde Aralık 2022 tarihine geldiğimiz zaman 27 yıllara kadar bir konuta erişebilirlik süresi, yani ortalamanın neredeyse iki katına kadar çıkmış.
Aralık 2022'de asgari ücretteki yapılan düzenlemelerle bu iniş çıkışlar devam ediyor. Elbetteki konut fiyatları sürekli artıyor, ama konut fiyatlarındaki artışlara her zaman asgari ücretler yetişemiyor. Mart 2023 itibari ile Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası konut fiyatlarına baktığımız zaman ortalama bir konuta erişimimiz 21.3 yıl olarak seyrediyor.
Peki asgari ücretle yapılacak olan düzenleme ile bu nasıl değişebilir? Asgari ücretin neti 11.000 TL iken konut fiyatlarını da Mart 2023'ten itibaren Temmuz 2023'e kadar düzelttiğimiz zaman bu süre 21.3 yıldan 20 yıla geriliyor. Yani Temmuz 2023 itibariyle asgari ücret 11.000 TL iken yaklaşık 1 yıllık bir avantaj kazanıldı. Ancak, asgari ücrete yapılan zamlardan sonra bir enflasyon süreci de yaşanmaya başlıyor.
Bu sebeple, bu fırsat o kadar uzun sürecek bir fırsat değil. Kısa süreli bir avantaj sağlamış olacak, zaten bu avantajla çok kısa bir süre içerisinde kaybolup gitmiş olacak.