Nakit paranız ile ev alıyorsunuz ve kredi kullanmıyorsunuz. Yani arada bir banka yok. Böylece bir ekspertiz yapacak firma da yok yani ekspertiz de zorunlu değil. Yine de ekspertiz yaptırmak zorunda mısınız? Bir araba alırken ekspertiz yaptırıyorsanız, ev alırken de ekspertiz yaptırmanızda fayda var. Ekspertiz sürecini nasıl yönetmelisiniz, nereden başlamalısınız, size adım adım yardımcı oluyoruz.
Nakit para ile gayrimenkul alırken sadece bir durumda ekspertiz yaptırılması gerekiyor. Taraflardan eğer birisi yabancı ise yani alıcı ya da satıcıdan bir tanesi yabancı uyruklu ise mutlaka ekspertiz yapılması gerekiyor. Bu durumda da ekspertiz yapan firmayı yine taraflar seçemiyor.
Tapuya işlem için başvurduğunuz zaman tapu, MKK Gayrimenkul Bilgi Merkezi A.Ş. (GABİM) ile işleyen bir sistem aracılığıyla ekspertiz firmasını otomatik olarak kendi seçmektedir. Yani sizin bu aşamada yapacağınız hiçbir şey yok. Böylece eğer nakit para ile gayrimenkul alıyorsanız ve taraflardan birisi yabancı uyruklu ise yine ekspertiz raporu ile gayrimenkul hakkında bilgi sahibi olabiliyorsunuz.
Ama bu durumlardan birisi yoksa sizin ekspertiz raporunu resmi olarak ya da zorunlu olarak bir ihtiyacınız kalmıyor. Ancak alacağınız risklerden haberdar olmak istiyorsanız, ne aldığınızı bilmek istiyorsanız ekspertiz yaptırmanızda fayda var.
Başta da dediğimiz gibi eğer bir araba alırken ekspertiz yaptırıyorsanız, gayrimenkul inanın bir arabadan çok daha riskli olabilmektedir, ev alırken de ekspertiz yaptırmanızı tavsiye ediyoruz.
Dilediğiniz gibi bir gayrimenkul değerleme şirketi seçebilirsiniz. Bunun için yapmanız gerekenlerden bir tanesi bir değerleme şirketi bulmak. Bunun için de aşağıdaki web sitelere göz atabilirsiniz.
Bu sitelerde karşınıza birçok değerleme şirketi çıkacaktır. Bunlar arasından nasıl seçim yapacaksınız? Bu seçimi yapmanın yollarından bir tanesi o değerleme şirketinin sizin bölgenizde çalışıp çalışmadığı, o ilde hizmet verip vermediği, hizmet veriyorsa kaç günde hizmet verebildiğini öğrenmektir.
Hizmeti alabilirsiniz, ancak hizmetin tamamlaması aynı gün içerisinde olmayabilir. Bu sebeple çalışacağınız şirkete o bölgede hizmet verip vermediğini sormanız gerekiyor. Bunun için bu şirketlere e-posta atabilirsiniz, telefonla arayabilirsiniz, hizmet verip vermediklerini öğrenebilirsiniz.
Gayrimenkul değerleme şirketleri bir ekip halinde çalışır. Örneğin, bu değerleme şirketlerinden birini seçtiğiniz zaman talebi alan kişiler bir operasyon birimidir. Bu operasyon birimi işi aldıktan ve kabul ettikten sonra uzmana işlemi verirler. Uzmanlar, sahada bu işlemi yapan ve bütün aşamalarını kontrol eden sahada bizzat gayrimenkulü ziyaret eden tapuya belediyeye giden lisanslı değerleme uzmanlarıdır.
Bu uzmanlar raporları hazırladıktan sonra şirketin merkezine gönderirler. Şirketlerin merkezinde de bir denetim mekanizması vardır. Burada da kıdemli değerleme uzmanları raporları kontrol ederler ve onay aşamasına kadar getirirler. Onay aşamasında da şirketin sorumlu değerleme uzmanları raporları onaylayarak müşteriye onaylı hale getirmiş olur.
Yani gayrimenkul değerleme şirketlerinde birçok mekanizma vardır. Böylece de birçok kontrol mekanizması oluşmuştur. Bir değerleme şirketi ile çalışmaya karar verdikten sonra şirketten teklif isteyebilirsiniz. Gelen teklifi onaylama aşamasında mal sahibinden onay almayı unutmayın. Çünkü mal sahibinin onay vermesi ile tapularda inceleme yapılabilmektedir.
Bu sebeple mal sahibi ile görüşürken ekspertiz yaptıracağınızı söylerseniz o da size ekspertiz aşamasında gerekli onayı verecektir.
Mal sahibi ile anlaştıktan sonra değerleme uzmanlarının yapacağı işlem çok basit. Mal sahibi olarak Webtapu'ya girecekler ve ekspertiz aşamasında Değerleme şirketinin tapu bilgilerinde inceleme yapmasına izin veriyorum yetkisi vereceklerdir. Bu yetki sadece sizlere, tapu kayıtlarının incelenmesi, tapuda projenin incelenmesi dışında bir yetki değildir.
Bu onayı da aldıktan sonra teklifi onayladıktan ve değerleme hizmet bedeline değerleme şirketini yatırdıktan sonra bir sonraki iş gününde çalışmalar başlayacaktır. Değerleme hizmetinin süresi, 2 ile 3 iş gününden daha kısa sürede bitmektedir. 2 günün altında değerleme hizmeti teslim edilmemektedir. Yani siz bugün talep ettiğiniz zaman 3 gün sonrasını planlamanız gerekiyor.
Burada bazı geciktirici unsurlar olabiliyor. Örneğin bazı belediyeler değerleme şirketlerine ve uzmanlarına belli günlerde dosya gösteriyorlar. Bu dosya gösterme günleri değerleme hizmetinin uzamasına sebep olabilmektedir. Ya da belediyede bir aksaklık olabilmekte ya da tapuda proje dosyasının incelenmesinde belli aksamalar ya da problemler olabilmektedir.
Bu belirttiğimiz süreler her şeyin yolunda gittiği belediyenin proje gösterme günü ile değerlemenin çakıştığı günlerdir. Eğer bunlar arasında farklar varsa, sürenin üzerine birkaç gün daha koyulmasında fayda vardır.
Tüm bu işlemler aşamasında ilk olarak gayrimenkulü gösterecek kişiyle değerleme uzmanının buluşmasının organize edilmesi gerekiyor. Çünkü değerleme uzmanı bazı kontroller için gayrimenkulün içine girecektir. İçine girdiği gayrimenkulde hem bazı ölçüler alacaktır, hem kolonların yerlerini kontrol edecektir hem de raporda kullanılmak üzere bazı fotoğraflar çekecektir.
Değerleme uzmanının gayrimenkulün içindeki işlemleri çok fazla uzun sürmez. Değerleme uzmanı, gayrimenkulün içerisinde tamamladığı işlemler sonrasında binada belli kontroller yapacaktır. Bölgede belli araştırmalar yapacaktır. Emlakçılar ile görüşmeler yapacaktır ve sonrasında masa başı çalışmalara geçecektir.
Belediyeden ve tapudan temin ettiği dosyaları masa başında yazılı bir rapor formatı haline getirecek ve değerleme uzmanının hem kendi veri tabanından hem de çalışmakta olduğu ve ortak işbirliği yaptığı değerleme şirketinden ya da kadrolu olduğu değerleme şirketinin veri tabanını da kullanarak masa başı çalışmaları sonlandırır. Değerleme uzmanı öncelikle hazırlamış olduğu değerleme raporunu değerleme şirketine gönderecek ve sonraki süreçte anlattığımız gibi devam edecektir. Rapor size geldikten sonra satın alma kararınızı gözden geçirebilirsiniz.
Bazı teknik detaylar hakkında bilgi sahibi olmak isteyebilir ya da o gayrimenkul hakkında daha fazla teknik detayı öğrenmek isteyebilir ya da satın alma kararınızı bir profesyonel ile birlikte değerlendirmek isteyebilirsiniz. Yani bir danışmanlığa ihtiyacınız olabilir. Gayrimenkul hakkında sormak istediklerinizi, öğrenmek istediklerinizi profesyonellere sorabilirsiniz. Bunu değerleme hizmetinin bir tamamlayıcı paketi olarak düşünmeniz de fayda var. Satış aşamasına giderken bir ekspertiz raporu almış olmanız o gayrimenkulün bir röntgenini çekmiş olmanız anlamına gelecektir ve size bir anlamda güvende hissettirecektir.