Bir ev almayı planlıyorsunuz ya da bir ev aldınız. Evin tapu kayıtları üzerinde Türk Elektrik Kurumu (TEK) lehine ya da Türk Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) lehine şerh gördünüz. Bu ne anlama geliyor?
İlk olarak bir örnekle başlayalım. Bu örneğimizde Türk Elektrik Kurumu lehine bir şerh görüyoruz. Gayrimenkulü almadan önce ya da aldıktan sonra Tapu ve Kadastro Bilgi Sistemi (TAKBİS) kayıtlarını incelediğimiz zaman şerhler hanesinde; "Tek Genel Müdürlüğü lehine ...tarihli / ... tarihinden itibaren 99 yıl müddetle kira şerhi. ... tarih, ... yevmiye. Türkiye Elektrik Kurumu" diye bir şerh görebilirsiniz.
Bunun farklı bir türü olan "Bu parsel aleyhine, tek lehine krokide görüldüğü üzere toplam ... kadar metrekarelik mahal üzerinden, 99 yıl müddetle irtifak hakkı..." diye de görebilirsiniz.
Bu iki şerhte de şunu anlamamız gerekiyor. TEK ya da TEDAŞ bugün için ya da geçmişte bir yatırım yapmış ve buradan ya nakil haklarını geçirmiş ya da bu parsel içerisinde bir yere trafo yerleştirmiştir. Bu sebeple ileride mal sahipleri ile bir sorun yaşamamak için bu kayıtları gayrimenkul üzerine şerhler hanesine kaydediyor ki; bu gayrimenkulü alanlar ya da almayı planlayanlar bu gayrimenkul üzerinde böyle bir şerh bulunmadığını ileride iddia etmesinler ya da TEK'in yada TEDAŞ'ın oraya yapmış olduğu yatırımlarla ilgili karşı olarak bu kurumlara mahkeme açmasınlar diye.
Bu şerhler bizim gördüğümüz en zararsız şerhlerdir. Tabi ki durumuna göre. Belki de zararlı olanlar olabilir. Bunların genellikle gayrimenkulün değerine olumsuz etkisi bulunmamaktadır. Tabi ki gayrimenkulün üzerinden nakil hatlarının geçiyor olması gayrimenkulün değerini olumsuz etkileyecektir öte taraftan.
Ancak parsel içerisinde trafonun bulunmuş olması yine gayrimenkulün değerini olumsuz olarak etkileyecek unsurlar arasında değildir. Bu şerhlerin anlamı, biz burada bir yatırım yaptık. Bu kararı aldık, ileride bize karşı aleyhimize mahkeme açmayasınız diyedir. Türk Elektrik Kurumu (TEK) bu gayrimenkulün ya da o parselin üzerinde bir yatırım yapmıştır. Çok da fazla endişelenecek bir şey yok. Ancak çok merak ediyorsanız ve gönlünüzün rahatlığı için gayrimenkulü aldıktan sonra ilgili kuruma bunu sorabilirsiniz ya da gayrimenkulü alma aşamasında daha detaylı bir inceleme yapabilirsiniz.