Ev alırken yaptığımız hatalardan ilki "Heyecana Kapılmak". Bir evi almayı düşündüğünüz zaman evi gezmeye başladığınızda muhtemelen salonda kendinizi o evi yerleştirdikten sonra oturduğunuz tek kişilik baba koltuğunda kendinizi televizyon izlerken ya da kitap okurken düşünürsünüz.
İşte bu hayale kapıldığınız zaman belki emlakçının anlattığı, belki mal sahibinin anlattığı, belki de o an evin içinde yaşayan kiracının anlattığı sorunları duymazdan, görmezden geliyor olabilirsiniz. Bunun için bu ve benzeri heyecanlarda, aslında biraz uzak kalmak, biraz soğukkanlı düşünebilmek.
Almış şey tabi ki insanın bir evi. Bir gayrimenkulden, bir maldan öte, aslında onunla bağ kurduğu, orada yıllarını geçirdiği, çocuklarını büyüttüğü, yaşamını sürdürdüğü bir parçası haline geliyor. Ama öbür taraftan da unutulmaması gereken, bu bir mal ve çok doğru bir şekilde seçilmesi gerekiyor. Çünkü bir çok insan aslında hayatının en büyük yatırımını, yıllarca biriktirdiği parasını buraya ayırıyor ve buraya veriyor.
Bu sebeple bunu seçerken çok objektif, hayallerden uzak, sağlıklı bir düşünmeyle, sağlıklı bir şekilde karar vermek gerekiyor. Onun için, hayal kurun tabi ki gayrimenkulün içerisinde ama hemen o hayalden hızlı bir şekilde uzaklaşın. Emlakçının söylediklerine mal sahibinin ya da kiracının söylediklerine hızlı bir şekilde odaklanmaya çalışın.
Özellikle bu tarzda büyük malların satışlarında emlakçılar; komisyonlar, primler ve bonuslar oldukça fazla olduğu için satıcılar sizin üzerinize bir parça baskı kurmaya çalışırlar. Çünkü onlar da ay sonunda evlerine götürdükleri ekmeğin üzerine daha fazlasını koymayı hayal ederler haliyle.
Bu sebeple sizi; ''Bir başka alıcı var. Fiyatlar yükseliyor. Başka birisi daha teklif verdi. Geçen gün kapora alıyorduk ama onunla tekrar görüşüyoruz.'' gibi aslında satışın içerisinde olan, türlü satışı hızlandırma politikaları karşılığında sizlere yapılacak baskılar olacaktır. Siz bu baskılara karşı olabildiğince duvar örmeye çalışın.
Tabi ki duymazdan gelin demiyoruz. Ama mutlaka bir şekilde de ona karşı sabit durabilmeniz ve doğru bir şekilde karar verebilmeniz gerekiyor. Çünkü bu baskılar sonucunda sizin vereceğiniz doğru karar eğer zarar görürse yanlış bir karara yol açacaktır. Yine ilk maddede de söylediğimiz gibi hayatınızın en önemli yatırımını yaparken hata yapabilirsiniz.
Diyeceksiniz ki; ''İnce eleyip sık dokumanın nesi kötü?'' Tabi ki hiç bir şeyi kötü değil. Doğru ama ince eleyip sık dokurken bir noktaya çok fazla takılıp ya da aradığınız bir standarda çok fazla takılıp bu sebeple çok fazla gayrimenkul gezmek ya da her gezdiğiniz gayrimenkulde aynı noktaya takılırsanız bu defa karar verme süreciniz hem uzayacaktır, hem de sizin bu gerçeklerle karşılaşmanız uzun zaman alacak olabilir.
Örneğin; siz kendi dünyanızda doğru bildiğiniz bir konunun gayrimenkul piyasasında böyle gerçekleşmediğini görmeniz çok uzun sürebilir. Bu sebeple bir noktaya çok fazla sabit kalmamanızda fayda var.
Bazı detayları da atlamamak gerekiyor. Bir gayrimenkulü gezerken, evet mutfağı çok güzel gözükebilir, banyosu çok güzel gözükebilir, sizin bütçenizle paralel olarak tabi ki. Ancak bazı önemli detaylar vardır. Mesela; evin herhangi bir duvarında rutubet var mı? Ya da lavabonun altında ya da klozet giderinde, rezervuar giderinde her şey yolunda mı? Bir alt daireye su gidiyor mu? Ya da bir üst kattan sizin dairenize su geliyor mu? Bunun için daireyi gezerken bu detayları da atlamayın.
Hatta yapabiliyorsanız mutlaka binanın çatısına çıkın, binanın bodrumuna inin ve o detaylara da bakın. Çünkü biliyorsunuz deprem ülkesinde yaşıyoruz. Gözle gözükmeyecek olanları tabi ki anlamak mümkün değil ama gözle görülebilir bazı hatalar da varsa en azından baştan bu konuda geri adım atabilmiş ve doğru karar verebilmiş olursunuz.
Ne olabilir? Bir gayrimenkul beğendiniz, ekspertiz yaptırdınız ve kağıt üzerinde satış sözleşmenizi de yaptınız. Her şey güzel. Peki insanlarla konuştunuz mu? En önemli konulardan bir tanesi; o gayrimenkulün içerisinde, o binanın içerisinde yaşayan insanların fikirlerini sormak. O binada herhangi bir uygunsuz durum var mı? O binanın problemleri nelerdir? O binanın gireni, çıkanı kimdir? Bir aile apartmanı mıdır? Gibi bütün detayları aslında bir, iki komşudan sorarak öğrenebilme şansınız var.
Bunun için bunlar kağıt üzerinde gözükmeyen şeyler. Siz sözleşme yapsanız da, ekspertiz yapsanız da bunlar maalesef size bilgi olarak ulaşmayacak. Bu sebeple siz mutlaka karşı komşunun, alt komşunun kapılarını çalın. Tabi bugünlerde güvenlik sebebiyle kimse kimseye kapıyı açmak istemiyor ama bir erkek, bir kadın olursanız onlara daha fazla güven verebilir ve bilgi alma şansınız da olabilir.
Bir gayrimenkulü genellikle iyi koşullarda olabileceğini düşündüğümüz için gündüz saatlerinde, gün batmadan görmeye çalışırız. Bir araba alırken olsun, bir gayrimenkul alırken olsun mutlaka gün ışığının olduğu saatlerde, gün doğumunda, gün batımında nasıl güneş alıyor, güneş nereden batıyor gibi her şeyi görebilmek için gündüz saatlerinde görebilmenizde fayda var.
Ama bunun ötesinde bir gayrimenkulü gece de görmek gerekiyor. Bunun için seçmiş olduğunuz gayrimenkulü muhtelif saatlerde, akşam saatlerinde, cumartesinde, pazarında ya da herhangi bir semt pazarı varsa o semt pazarının kurulduğu günlerde mutlaka almadan önce ziyaret edin ki o gayrimenkulün çevresiyle ilgili olarak bilmeniz gereken her şeyi çok daha doğru bir şekilde öğrenin. Gayrimenkulü alıp içine girdikten sonra değişiklik yapmak gerçekten çok zor ve çok can sıkıcı.
Yönetici dikkate alınmalı. Çünkü bütün bilgiler genellikle onlarda saklıdır. Hem binayla, siteyle ilgili bilgileri öğrenmek mümkün olur. Hem de daha önceki ev sahibinin ya da kiracıların biriktirmiş oldukları aidat borçları varsa onlardan öğrenebilirsiniz.
Binayla ilgili olarak yapılmakta olan ya da yapılacak olan bir yatırım varsa önceden öğrenirsiniz. Örneğin siz gayrimenkulü aldınız ve bir hafta sonra binanın dışında bina kaplaması yani mantolaması için gelmiş ekipleri görürsünüz. Belki bu sizin için sorun olmayabilir, belki 1-1,5 ay boyunca iskeleler kalacaktır.
Bu sizi rahatsız etmese bile, bu bütçenin içerisinde sizin de buna yatırım yapmanız gerekebilir. Bu da sizin için can sıkıcı olacaktır. Bunları bilirseniz almadan önce doğru bir şekilde karar verirsiniz. Çünkü almadan önce bunları duyarsanız, pazarlık aşamasında bunları pazarlık argümanı olarak kullanabilirsiniz. Ya da fiyatı içerisinde olarak düşünüp buna göre karar verebilirsiniz.