Ev alırken sadece konut fiyatını değil, birçok ek masrafı da göz önünde bulundurmak gerekir. Kredi ile konut alımında faiz ve dosya masrafları, komisyon ücretleri, tapu harçları ve DASK (Zorunlu Deprem Sigortası) gibi maliyetler ilk akla gelenlerdir. Ayrıca, emlak vergisi, konut sigortası ve taşınma masrafları gibi giderler de ev sahibi olmanın bir parçasıdır. Satın alım sonrası tadilat ihtiyacı da toplam maliyeti artırabilir. Bu yazıda, ev alırken karşılaşacağınız tüm masrafları ve toplam maliyetinizi nasıl planlayacağınızı öğrenebilirsiniz.
Ancak bizim hesaplamamızın içerisinde maliyetleri bilebilmek için nakit ve nakit+kredi hesapları geçiyor. Eğer kredi kullanacaksanız alacağınız evin krediye uygun olması gerekiyor. Yani yasal durum değeri verilebilir bir konut olması gerekiyor. Eğer nakit alacaksınız alacağınız konut yine krediye uygun olsun.
Çünkü yarın bir gün evi satarken zorlanırsınız. Eğer krediye uygun olmazsa kredi kullanamaz mısınız? Tüketici kredisi kullanabilirsiniz. Miktar daha az olur, ödeme süresi daha kısa olur ve maliyeti de yüksek olur. Yani paranızın yetişmediği yerde konut kredisi kullanmak istemiyorsanız ya da konut kredisine uygun değilse bu durumda tüketici kredisi kullanabilirsiniz.
Ama maliyetlerden haberdar olmalısınız. Konut kredisi kullanacağınız zaman ekspertiz raporunda çıkan yasal değerin %80'ine kadar kredi kullanabiliyorsunuz. Ancak günümüzde kamu bankaları tarafından ekspertiz değeri 500.000 TL'ye kadar olan konutlarda %90'ına kadar kredi imkanı var. Yani yasal durum değeri eğer 500.000 TL'den daha düşük çıkıyorsa %90'ına kadar kamu bankalarında konut kredisi kullanabilirsiniz.
Bütçe demişken es geçmeyelim. "Devlet Katkılı Konut Hesabı" diye bir hesap var. Açacağınız bu hesapta 36 ay ve daha fazlasında %15, 60 ay ve daha fazlası bir vadede %20'ye kadar devlet katkısı var.
Ayrıca bunun yanında faiz ya da katılım gibi hesaplardan da yararlanabiliyorsunuz. Nakit paranızla 500.000 TL'ye bir konut alıyorsunuz. Karşınıza çıkacak masraflar nelerdir?
İlk olarak komisyon masrafı ile başlayalım. Eğer arada emlakçı varsa, %2 alıcı tarafından 10.000 TL, %2 satıcı tarafından 10.000 TL olmak üzere toplam 20.000 TL'lik bir komisyon gideri olacak. Bunlar tabi ki rakamların düşmesi pazarlığa bağlı. Satıcı tarafının komisyonunu sizin ödemeniz de size bağlı olabilir. Bunları baştan konuşmanız gerekiyor.
Bir diğer masraf ise tapu harçları. Alıcı tarafından tapu harcı %2, satıcı tarafından tapu harcı %2 + bunun üzerine bir de döner sermaye harcı var.
Alıcı harcı yaklaşık 500.000 TL üzerine %2'den 10.000 TL, satışı tarafından 10.000 TL, döner sermaye harcı da 2020 itibari ile yaklaşık 350TL civarında.
Giderlerden birisi de hemen tapuda karşınıza çıkacak; DASK. DASK'ı yaptırmadan konut alımı gerçekleştiremiyorsunuz. 35 TL ile 190 TL arasında, ortalama 150 TL yapabileceğimiz bir masraf.
Eğer borç varsa satıcı size alım sırasında bunu sizin ödemenizi isteyebilir. Emlak rayici 250.000 TL olan bir konutun büyük şehirler içersinde ödeyeceğiniz emlak vergisi yıllık 500 TL, ilk alırken ödemek zorunda kalabilirsiniz.
Konut sigortası zorunlu değildir, DASK'ın tamamlayıcısı olarak yaptırabilirsiniz. Yıllık 300 ile 500 TL arasında ödeyeceğiniz bir rakam. Hesap yaparken 400 TL olarak kabul edebiliriz ilk başlangıçta. Su, elektrik ve gaz gibi giderlerin hepsi satıcı tarafından abonelikleri kapatılarak size teslim edilmeli. Daha sonra bunun problemleri ile sizin uğraşmamanız için buradaki maliyeti sıfır olarak alıyoruz.
Evi aldınız, ufak tadilatlar ile karşı karşıya kalacaksınız. Bir 5.000 TL eve giriş maliyeti olarak hesap edebiliriz. Bir de 2.000 TL'ye taşınma maliyetleri düşünebiliriz. Bunun düşüğü de vardır, fazlası da vardır.
Peki ne kadar maliyet tuttu?
500.000 TL'lik evin üzerine 28.000 TL masraflar tuttu. Bunun içerisinde sadece %2 komisyonunu, alıcı komisyonunu sizin ve tapu harcında da sadece alıcı harcını sizin ödediğinizi hesap ediyoruz. Yani satıcı harcını satan kişi kendi ödeyecek, satıcı emlak komisyonunu kendisi ödeyecek. Eğer ödemiyorsa onları maliyetlerin üzerine ekleyebilirsiniz. Bu maliyetlere göre toplamda evin değerinin %5.6'sı kadar, yani %6'sı kadar bir gideri hesabınıza katabilirsiniz.
Nakit parayla değil, 500.000 TL'lik kredi ile bir konut alıyorsanız maliyetiniz ne olur?
Tabi burada yine herkes kendi komisyonunu, herkes kendi tapu harcını ödediği takdirde. Bu durumda da maliyetimiz konutun değerinin yaklaşık %6.3'ü kadar bir maliyet olarak ortaya çıkmış oluyor.
Evet, kabataslak hesaplama bu şekilde. Artık bir konut alırken yaklaşık hangi maliyetlerle karşı karşıya kalacağınızı biliyorsunuz.