Ev almadan önce dikkat edilmesi gereken birçok unsur bulunmaktadır. Otopark, depo ve kiler alanları gibi pratik detayların yanı sıra, sığınak alanları ve binanın kolonları gibi yapısal unsurlar da güvenliğinizi etkiler. Elektrik ve su tesisatının durumu, kanalizasyon sisteminin işleyişi, ayrıca apartman görevlisi alanı gibi hizmet alanları da konforu artırır. Bahçe düzenlemesi, açık otopark seçenekleri ve yönetim panosunun durumu gibi faktörler, yaşam kalitenizi doğrudan etkileyebilir. Bu nedenle, ev satın almadan önce bu unsurların detaylı bir şekilde kontrol edilmesi önemlidir.
Alacağımız eve karar verdik ama son karar aşamasında evi ve binayı bir alıcı olarak nasıl kontrol etmemiz gerekiyor, bu yazımızda tüm detaylarıyla size anlatmaya çalışacağız. A'dan Z'ye konut alma rehberinde artık karar alma aşamasına geldik.
Bu aşamada şimdiye kadar bütün kontrollerden geçirdiğimiz, seçtiğimiz bir konutu alma aşamasında nasıl incelememiz gerekiyor? Hem konutun bulunduğu binayı inceleyeceğiz, hem de konutun içini inceleyeceğiz. Bu aşamada yapacağımız tüm kontroller bizim bu seçenekten vazgeçip başka bir seçeneğe doğru yönelmemize de sebep olabilir. Bu seçenek üzerinde ilerlememize de sebep olabilir. Onun için bu aşamada yine ince elemeye devam etmemiz gerekiyor.
İlk olarak bina ile başlayalım. Binada ortak alanlardan incelemeye başlayacağız. Binada varsa otopark alanına gideceğiz. Otopark alanına arabayla gerçekten girilip çıkılabiliyor mu? Araba dönebiliyor mu? Kapısı açılıp kapanıyor mu? Yani orası gerçekten otopark olarak işleyen bir alan mı? Sizin maharetli ellerinizle kullanabileceğiniz bir otopark mı? Yoksa, herkesin kullanabileceği türden bir otopark mı? Bunu anlamanız gerekiyor.
Otopark alanı içerisinde ayrıca bu otopark alanının dairelerden birisine katılıp katılmadığına da bakmanız ve incelemeniz gerekiyor. Ama bunu daha sonraki aşamada projede zaten inceleyeceğiz. Sizin için önemli olan, otopark alanı fiilen kullanılabiliyor mu ve burası su basan bir yer mi yoksa bu tip sorunlardan arındırılmış bir yer mi bunu anlamaya çalışmalısınız.
Ortak alanlarda ikinci konu; Sığınak alanları. Herhangi bir afete karşı ya da savaş durumuna karşı binadakilerin toplanabileceği bir sığınma alanı binanın içerisinde var mı? Bu sığınak alanı içerisinde mutfak, tuvalet gibi alanlar bulunuyor mu? Ve bunlar su ve kanalizasyon giderlerine bağlı yani lazım olduğunda çalışabilir durumda mı, bunu anlamanız lazım.
Yine fiili durumda bakarak anlamaya çalışmanız gereken durumlardan birisi bu sığınak alanı dairelerden birisine katılmış mı? Yine proje aşamasında da bunu enine boyuna inceleyeceğiz. Ortak alanlarda bakmamız gereken konulardan birisi de depo ve kiler alanı. Bazı binaların içerisinde bağımsız bölümlerin eklentisi olarak tapuda da belirtiliyor olabilir, belirtilmiyor ama kullanımda da olabilir.
Her daireye verilmiş olan bir kiler eklenti alanı var mı? Bu kiler alanı içerisine evde kullanmadığınız şeyleri koyabilir evin içerisinde ekstra yüklerden kurtulabilirsiniz. Buradaki alanlar birbirlerine eşit mi, tüm daireleri eşit olarak verilmiş mi bunu kontrol etmelisiniz.
Ortak alanlar içerisinde kontrol etmeniz gereken alanlardan birisi de, görevli alanları. Bazı binalarda biliyorsunuz eskiden kaloriferli olduğu dönemlerde görevliler için ayrılmış bir ev alanı bulunuyordu. Bu alanlar çok büyük olmasa da kullanımdaydı. Ancak kazan dairelerinde yapılan yenilenme ile birlikte doğalgaza geçilmesi ile kazan dairesi alanları değişmiş olabilir. Buradaki kömür depolama alanları ortadan kalkmış olabilir.
Binada bir görevli kalmamış olabilir. Bu alanlar şu an ne şekilde kullanılıyor? Görevli alan hala mevcut ve birisine kiraya verilmiş mi? Binadaki maliklerin bu kiraya verme işleminden haberi var mı? Yasal olarak mı kiraya verilmiş? Eğer kiraya verildiyse bu gelir binanın ortak giderlerine katılıyor mu? Eğer kiraya verilmişse bu daireden elde edilen gelirler binanın giderleri için kullanılıyor mu? Bunları da sorgulamalısınız. Ama ilk aşamada bakmanız gereken böyle bir alan var mı? Varsa nasıl kullanılıyor?
Bina ortak alanlarında dikkat etmeniz gereken konulardan birisi de, bodrum alanındaki kanalisazyon. Kanalizasyon tesisatı ortada ve görülüyor mu? Görülüyorsa herhangi bir sorun görüyor musunuz ve duvarlar da geçmişe dönük olarak, taşmayla ile ilgili olarak su izleri görüyor musunuz? Bu izleri gördüğünüz zaman satıcıya sorabilirsiniz.
Daha önceden kanalizasyonun ne sıklıkla taştığını ve bu sorunun giderip giderilmediğini sorabilirsiniz. Daha sonrasında da bu tip sorunlar olduğu zaman artık orada yaşamaya başlayacağınız zaman yada kiraya verecek olsanız da sizde bu sorunlarla karşı karşıya kalacaksınız. İrdelemeniz gereken konulardan birisidir bu da.
Ortak alanları gezerken iki konuya daha bakmanız gerekiyor. Bir tanesi elektrik ve diğeri ise su. Binanın ortak elektriği olduğuna göre bir elektrik saati olması gerekiyor. Bu elektrik saati nerede konumlanmış durumda ve gideri nasıl paylaştırılıyor? Bir diğer konuysa, su. Binalarda ortak alanların temizliğine yönelik olarak binaların su aboneliği olabiliyor yada olmayabiliyor.
Dairelerden bu su temin edilebiliyor. Bu da sizi temizlik günlerinde yoracak konulardan bir tanesi haline gelebilir. Bu sebeple bunun varlığını sizin sorgulamanız gerekiyor.
Bodrum katlardan üst katlara çıkmadan dikkat etmeniz gereken konulardan birisi de gözle kontrol edebileceğiniz deprem konusu. Binanın kolonlarında görünen çatlaklar var mı? Bunlar onarılmaya çalışılmış mı? Ya da binanın bodrumundan ortak alanlarda merdivenlere doğru çıktığınız zaman kapatılmaya çalışılan çatlaklar olmuş mu? Ya da merdivenlere veya binadaki balkonların altlarına herhangi bir şekilde güçlendirmeler yapılmış mı? İşte bu aşamada gözle yapabileceğiniz kontrollerle bazı şeyler hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Sonraki aşamayı belediye incelemesi aşamasında bahsedeceğiz. Orada bu detaylara gireceğiz.
Binanın ortak alanlarında bahçe kullanımlarını da anlamamız gerekiyor. Binanın bahçesi var mı? Bu bahçeye çıkış nereden? Sadece o bahçeye çıkış dairelerden mi olmakta yoksa binanın ortak alanından da bahçeye çıkılmakta mı? Herhangi bir şekilde binanın ortak alanından çıkış varsa o ortak alanların kullanımı fiilen kimde, resmiyette nerede? Bunu da daha sonraki incelemelerimiz de bahsedeceğiz.
Ama bahçesi var ve ortak alanını kullanabileceğim diye alacağınız bir konutun eğer ortak alanı sadece o bahçeye bakan daireler tarafından kullanılıyorsa fiiliyatta kullanmanız açısından sıkıntılı olabilecektir. Aynı şey teras alanları için de geçerli. Bazı teras alanlarında binanın ortak alanlarından çıkış varken o katta yaşayan daire sahipleri tarafından o çıkışlar kapatılmış olabilir, ya da bu çıkışlar hiç olmayabilir. Binanın ortak alanı sadece en üst katta yaşayanlar tarafından kullanılıyor olabilir. Bunları da daha sonraki aşamada inceleyeceğiz ama siz mevcut kullanımları kontrol ederken bunlara bakmalısınız.
Binanın açık otoparkı varsa otopark alanı nasıl kullanılıyor, nerelere park edilebiliyor? Toplamda kaç araçlık bir otopark alanı var, bunu anlamanız gerekiyor. Burada dairelerin camlarına yakın yerlerde daire sahiplerinin araçları park ettirmiyor olması gibi hususları kontrol etmeniz lazım. Yani sizin oraya bir araba park edip, park edemeyeceğinizi anlamınız ölçmeniz eğer oraya park edemiyorsanız etraftaki park imkanlarını sorgulamanız gerekecek. Bina ortak alanları içerisinde gezerken yönetim panosunda bakmanızda fayda var.
Yönetim panosunda size anlatılmayan konuşulmakta olan sorunlar, dairelere ait borçlar burada görülebilir ve bunlarda yine satış aşamasına gelirken mal sahibi ile konuşmanız gereken yada ortada olan bazı sorunlar varsa biraz daha derinlemesine girmeniz açısından size fikir verebilir.
Ortak alanlardan dairenin içerisine giriyorsunuz. Dairenin içerisine girdiğiniz zaman en fazla dikkat etmeniz gereken şeyler, altyapılar. Yani su, kanalizasyon ve elektrik. Bu aşamada bir profesyonel olmadığınızı varsayarak gözle bakıp anlayabildiğiniz kadar kontrolleri yapmanız gerekiyor. Elektrik tesisatının eski olup ve yenilenmesi gerekebilir. Kanalizasyon özellikle, tuvaletteki giderlerde sorun olabilir.
Ya da mutfak ve banyodaki lavabo giderlerinde sorunlar olabilir. Bunları gözle bakıp kontrol etmeniz ve ileriye dönük size ne gibi masraflar çıkartacağını tahmin etmeniz gerekiyor. Bunun dışında dairenin nem ve rutubeti olup olmadığını bu sorunların kapatılmaya çalışılıp, çalışılmadığına anlamaya çalışmalısınız. Eğer böyle sorunlar olduğunu görüyorsanız bu defa bunları bilerek almanız ya da bu aşamada vazgeçmeniz gerekiyor.
Bu yazımızda evi satın alma aşamasında binayı A'dan Z'ye inceledik, konutun içerisini inceledik ve olabilecek tüm sorunlara baştan anlamaya çalıştık.